Theo Verschueren, oud-archivaris
Het lidmaatschap van een gilde levert materiële en immateriële voordelen op voor de gildebroeder, maar voornamelijk de broederschap, de traditie en de eer zijn de beweegredenen om lid te worden. Vaak betekent dit dat een lid gildebroeder blijft tot aan het einde van zijn leven; hij wordt dan met gildeeer door zijn medebroeders begraven. Het ledental schommelt door de eeuwen gemiddeld tussen de veertig en vijftig gildebroeders.
Rechten en plichten zijn geregeld in de Caerte van het St. Catharinagilde. Zo zijn de gildebroeders o.a. verplicht deel te nemen aan de drie belangrijkste activiteiten in het jaar, te weten:
- De vergadering van VERLOREN MAANDAG, dat is de eerste maandag na driekoningen (6 januari), waarop verantwoording wordt afgelegd door de deken-schrijver en de deken-schatbewaarder van hun doen en laten over het afgelopen jaar.
- Vervolgens is het jaarlijkse KONINGSCHIETEN in begin september het belangrijkste gebeuren binnen het gilde. Gildebroeders kampen dan om de fel begeerde koningstitel door het afschieten van de houten koningsvogel geplaatst op de schutsboom, die tot 1826 een permanente plaats had op Markt te Eindhoven. De KONING is het symbolische gezag die alle eer ontvangt en als representant van alle gildebroeders naar buiten treedt, hij alléén mag daarbij het koningszilver dragen, de verguld zilveren “papegaay” en het medaillon, als zijn uiterlijke waardigheidstekenen.
- De derde activiteit is de viering van CATHARINADAG omstreeks 25 november, waarop de patroonsdag gevierd wordt met een kerkdienst, waarin het traditionele tootendelen aan kinderen plaatsvindt, gevolgd door een teeravond met een vergadering om nieuwe overheidsleden te kiezen.